Położenie geograficzne
Gmina Tarnów Opolski położona jest w środkowej części województwa opolskiego, na piaszczystej równinie w południowo-zachodniej części Polski, na prawym brzegu rzeki Odry, na pograniczu Niziny Śląskiej i Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Wschodnią część gminy stanowi mezoregion Równiny Opolskiej, wąski pas wzdłuż Odry w zachodniej części to mezoregion Pradoliny Odry. Natomiast część gminy położona na południe od Kosorowic i Tarnowa Opolskiego stanowi fragment Masywu Chełmskiego.
Nazwa „Tarnów” pochodzi prawdopodobnie od staropolskich słów „tarnie, tarnina” określających miejsce, gdzie rośnie śliwa tarnina lub też od nazwy osobowej „Tarn”. Pierwotnie był to Tarnów Wielki dla odróżnienia od pobliskiej miejscowości Tarnowiec. Obecnie obowiązuje nazwa Tarnów Opolski.
Na terenie gminy, zajmującej obszar 82 km², zamieszkuje niecałe 10 000 osób. W skład gminy wchodzi 8 sołectw: Tarnów Opolski, Nakło, Walidrogi, Raszowa, Kosorowice, Miedziana, Przywory i Kąty Opolskie. Największą miejscowością jest Tarnów Opolski, pełni on rolę centrum administracyjnego gminy i ośrodka przemysłowego.
W herbie gminnym znajduje się krzew tarniny, od którego wzięła się nazwa miejscowości, kominy wapienników – jako że bogactwem naturalnym gminy jest kamień wapienny, a przemysł wapienniczy na tym terenie rozwija się od XVI wieku do dziś, jak również koń – symbolizujący rolnictwo z bogatymi tradycjami.
Położenie komunikacyjne gminy jest wyjątkowo korzystne – przez jej teren przebiega międzynarodowa trasa nr 94, prowadząca do granic Niemiec i Ukrainy, droga wojewódzka nr 423 w miejscowości Przywory relacji Opole – Kędzierzyn – Koźle oraz dwie linie kolejowe relacji Wrocław – Bytom oraz Opole – Kędzierzyn – Koźle, co stanowi dogodne warunki do rozwoju przedsiębiorstw z branży transportowej i logistycznej. Sieć drogową ponadto tworzy 10 dróg powiatowych, 10 gminnych oraz 75 ulic w obszarach zabudowy wiejskiej.
W tej typowej rolniczo-przemysłowej gminie zabudowa skoncentrowana jest w ośmiu wymienionych wyżej sołectwach. Brak w niej zamków, zespołów pałacowo – folwarcznych, parków czy gotyckich kościołów, ale zadbane i w większości dobrze utrzymane zabudowania wiejskie tworzą jednorodny i spójny stylistycznie zespół. Większość zabytków sakralnych w gminie powstała w XVIII w. lub na początku wieku XX.
Ważnym elementem tworzącym dzisiejszy krajobraz kulturowy gminy jest mający długie tradycje przemysł wapienniczy. Chociaż w większości wsi od końca XIX w. funkcjonowały cegielnie (w Kątach Opolskich były to trzy zakłady), to dominującym materiałem budowlanym był kamień wapienny, pięknie kontrastujący na elewacjach z ceglanymi obramieniami i gzymsami. Z wapienia wznoszono także budynki gospodarcze (np. okazałe stodoły i spichlerze w Kosorowicach) i murki ogrodzeniowe. Niestety nie zachował się żaden z licznych, szczególnie w rejonie Tarnowa Opolskiego, pieców do wypału wapnia – zarówno dawniejszych szybowych, jak i bardziej wydajnych pieców kręgowych.
Powstanie dwóch ważnych odcinków linii kolejowych Opole – Kędzierzyn-Koźle (1845 r.) ze stacją w Przyworach Opolskich, oraz Opole – Strzelce Opolskie (w 1878 r.) ze stacją w Tarnowie Opolskim, było elementem determinującym dynamiczny rozwój gospodarczy gminy na długie lata. Od 2 poł. XIX w. przemysł wapienniczy na tych terenach funkcjonował i rozwijał się w ścisłej symbiozie z kolejami, w zasadzie aż do schyłkowego okresu Polski ludowej.
Obok działalności ludzkiej, która odcisnęła spore piętno na zagospodarowaniu przestrzennym, krajobraz kulturowy gminy Tarnów Opolski współtworzą bogactwa naturalne: lasy – zajmujące ponad 3,5 tys. ha (ok. 43% pow.), głównie sztucznego pochodzenia drzewostany sosnowe, zróżnicowane zespoły potencjalnej roślinności naturalnej (ukształtowanej bez ingerencji człowieka), oraz florystyczne zespoły łąki trzęślicowej (stwierdzono tam 8 gatunków objętych ochroną gatunkową).
