Świat flory i fauny
O ile charakter krajobrazu Gminy Tarnów Opolski determinują przede wszystkim lasy, o tyle możemy tutaj spotkać jeszcze obszary użytkowane przez człowieka, takie jak pastwiska, pola uprawne, sady oraz łąki, murawy i tereny zabudowane. Część z nich zlokalizowana jest na dawnych wapieniach, co dodaje im specyficznego kolorytu. Obserwacja tych ziem umożliwiła zaobserwowanie zaskakująco atrakcyjnych przyrodniczych enklaw, o bardzo bogatej faunie i florze.
W Gminie Tarnów Opolski notuje się występowanie gatunków roślin objętych ochrona ścisłą, jak i częściową.
Do najbardziej rzadkich roślin występujących w środowisku naturalnym zalicza się goździk pyszny, którego spotkać możemy w północnej części Groszowickich łąk.
Na uwagę zasługują również chronienie gatunki storczyków tj.: listera jajowata, kukułka szerokolistna, gółka długoostrogowa oraz kruszczyk szerokolistny. Odmiany te występują w lasach.
W starorzeczach Odry w rejonie wsi Przywory, zaobserwować możemy grążela żółtego, który należy do gatunku byliny wodnej z rodziny grzybieniowatych. Stwierdzono tu również występowanie zespołu roślin okrężnicy bagiennej, które zarasta całe lustro wodne. Można tu zauważyć także chronionego zawilca wielokwiatowego.
W starorzeczach Odry w Kątach Opolskich stwierdzono występowanie zespołu roślin okrężnicy bagiennej, która zarasta całe lustro wodne. Występuje tu również kotewka - orzech wodny – gatunek wymierający. Kotewka to jedna zapomnianych przez nowoczesne, europejskie rolnictwo roślin. W smaku orzechy kotewki przypominają kasztany jadalne. Je się je na surowo i po upieczeniu. Występuje tam również chroniony zawilec wielkokwiatowy.
„Stawy Kosorowickie” charakteryzują się bogatą szatą chronionych i rzadkich roślin. Występuje tu m.in. grążel żółty czy żeń-szeń pospolity. Niezwykłym zjawiskiem przyrodniczym jest rosnąca na tym terenie niezapominajka błotna, w formie podwodnej, tzn. nie kwitnie i rośnie pod wodą. Jest to ewenement na skalę regionu. W zbiornikach żwirowni między Przywarami, a Kosorowicami znajduje się zbiorowisko podwodne przęstki pospolitej. Płaty zespołu tworzą tu rozległe, podwodne łąki na głębokości od 0,5 do 3,5 m.
Na obszarze Gminy Tarnów Opolski występuje co najmniej 11 gatunków roślin objętych ochroną ścisłą oraz 6 gatunków objętych ochroną częściową. Większość z nich to gatunki rzadkie, co najmniej w skali województwa. Gatunki rzadkie występują w szczególności w zasięgu doliny Odry oraz północnej części Groszowickich łąk, zwłaszcza w obrębie złoża kruszywa naturalnego Przywory II.
Ponadto na terenie gminy wyróżnia się poniższe typy siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie:
- 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion – obszary całych starorzeczy w dolinie Odry po zachodniej stronie zabudowy wsi Przywory, gdzie notowany jest zespół „lilii wodnych”, zbiorowiska szuwarowe oraz okalające zadrzewienia wierzbowe.
- 3260 niezinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników – koryto cieku Struga, na odcinku biegnącym w obrębie doliny Odry, stanowi siedlisko występowania zespołu rzęśli hakowatej i włosienicznika rzecznego.
Oprócz chronionych i rzadkich gatunków roślin, terenu gminy podawane jest występowanie chronionych gatunków grzybów: pruchwica olbrzymia – gatunek notowany na terenie groszowickich łąk, a także we wsi Walidrogi, grzyb ten zaliczany jest do największych na świecie. Waga owocnika dochodzi do 25 kg, a średnica do 100 cm.
Na północy od Kosorowic znaleziono również gwiazdosz trójdzielnego, dojrzały owocnik tego gatunku posiada rozgałęzienia, stąd też pochodzi jego nazwa.
Liczba gatunków zwierząt bezkręgowych jest w gminie bardzo duża, jednakże są to gatunki pospolite zarówno w regionie, jak i w kraju. Na terenie gminy występują zarówno gatunki objęte ochroną, a także gatunki rzadkie takie jak:
- Tygrzyk paskowany Argyope bruenniche – gatunek obecnie nie chroniony, należący do rzadkich. W gminie spotykany na obszarze Groszowickich Łąk, zwłaszcza w części zachodniej i północnej.
- Biegacze: ogrodowy Carabus arvensis, wręgaty C. cancelltus i granulowaty C. granulatus – wymienione gatunki podlegają ochronie, należą jednak do stosunkowo częstych. W gminie spotykane na całym obszarze.
- Trzmiel ziemny Bombus terrestris – gatunek podlegający ochronie, należący jednak do pospolitych, również na terenie gminy.
- Paź królowej Papilio machaon – gatunek nie jest objęty ochroną, należący do rzadkich. Spotykany w miejscach otwartych i nasłonecznionych.
- Ślimak winniczek Helix pomatia – gatunek z gromady mięczaków, objęty ochroną, w obrębie gminy spotykany dość często na siedliskach wilgotnych.
Podstawowymi gatunkami ryb występujących na terenie gminy są: leszcz, karp, płoć, jaź, kiełb, szczupak, sandacz, jazgarz, okoń, ukleja. Rzeka Odra stanowi również historyczne siedlisko tarliska jesiotra ostronosego. Oprócz wymienionych, towarzyszącymi gatunkami ryb są: brzana, kleń, świnka, miętus, sum. Odra jako rzeka tranzytowa dla dwuśrodowiskowych ryb łososiowatych, jest ważnym korytarzem łączącym morze z tarliskami tych ryb w dopływach jej górnego biegu.
Wszystkie płazy występujące na ternie gminy Tarnów Opolski podlegają ochronie. Występuje tutaj co najmniej 6 gatunków:
- Traszka zwyczajna – występuje na siedliskach podmokłych w Przyworach,
- Żaba trawna – należy do jednych z najpospolitszych płazów w kraju, spotykany na całym obszarze gminy,
- Żaba jeziorkowa – razem z żaba trawna należą do jednych z najpospolitszych płazów w kraju. Na terenie gminy występują w rowach, na podmokłych łąkach zwłaszcza w dolinach rzecznych Odry i Suchej.
- Ropucha szara – gatunek pospolity na obszarze całej gminy,
- Ropucha zielona – ropucha należąca do rzadkich. W gminie występuje często w pobliżu siedzib ludzkich.
- Rzekotka drzewna – gatunek należący do rzadkich. Występuje w zachodniej części gminy.
Oprócz pospolitych gatunków saków, do których należą: sarna, dzik, lis, zając szarak, mysz leśna, mysz polna na obszarze gminy Tarnów Opolski, głównie w związku